Wilbert Hendriks – Melkveehouder in Leur

Trots en enthousiast praat Wilbert Hendriks over de dieren en zijn bedrijf. Groter worden hoeft niet, wel de dingen nog beter gaan doen: meer dierenwelzijn, een langer leven voor de koeien. En ook: een net wat beter belegde boterham, en tijd om af en toe te sporten of uit te gaan. Zijn ultieme droom: de beesten weer terug in de wei.

Maatwerk

Het onderwerp ‘koe in de wei’ houdt Wilbert erg bezig. Momenteel houdt hij zijn koeien in een ruime ligboxenstal. De koeien kunnen daarin vrij bewegen. ‘De nieuwe stallen zijn ruimer opgezet zodat de dieren elkaar kunnen ontwijken en ook de niet dominante dieren aan hun trekken komen’. 

De beesten komen niet buiten. Met uitzondering van de ‘droge’ koeien die binnenkort gaan kalven, beweging is goed en zij worden niet gemolken. Aangezien een melkkoe ieder jaar een kalf krijgt, is elke koe ongeveer 2 maanden per jaar buiten.Tot 5 jaar geleden liepen de koeien buiten. Omdat Wilbert veel alleen werkt, heeft hij gekozen om de dieren voornamelijk binnen te houden.  ‘Binnen kan ik constanter werken en daardoor gemakkelijker mijn boterham verdienen’. Het blijft echter knagen. Ook vanuit de maatschappij en Friesland Campina wordt een steeds groter belang gehecht aan de zogenaamde ‘weidegang’. Vandaar de overweging om de koeien in twee groepen in te delen: De koeien die net gekalfd hebben blijven binnen. Zij zijn op de top van hun melkproductie, en dan is een uitgebalanceerd rantsoen van groot belang. De andere groep wordt gevormd door koeien die verder in de lactatie-cyclus zijn. Zij produceren minder melk, en dat geeft ruimte om hen naar buiten te laten gaan.

‘Een koe in de wei hoort bij het landschap’

Wilbert heeft ambities op het gebied van optimalisatie. ‘Meer, meer, groter, groter’ past niet bij hem. Een speerpunt voor de komende jaren is ‘Levensduurverlenging’ De gemiddelde leeftijd van een melkkoe in Nederland is 5 jaar. Omdat een koe vanaf 2 jarige leeftijd melk gaat geven, betekent dit dat de koe gemiddeld maar 3 productieve jaren heeft. Uitval kan verschillende redenen hebben. Klauwproblemen, uierproblemen, en onvruchtbaarheid zijn belangrijke onderwerpen. Met het verlengen van de leeftijd komen de doelstellingen voor dierenwelzijn en economie samen: Een gezonde koe leeft langer en geeft tijdens haar langere leven dus meer melk. Daarnaast hoeft er minder jongvee aangehouden te worden. Ook Friesland Campina richt de aandacht de komende jaren op het verlengen van de levensduur.

‘je kunt een koe echt wel wat leren’

Wilbert heeft aanschaf van de melkrobot overwogen. Robotmelken is een systeem waarbij de koe drie keer per dag, in haar eigen ritme zelf naar melkrobot loopt. Koeien snappen dit over het algemeen snel: ‘Koeien wennen er sneller aan dan boeren’. Uiteindelijk is de keuze toch niet op de melkrobot gevallen. ‘Een robot leidt tot een 24-uurs bedrijf. Dat moet bij je passen’. Wel heeft hij geïnvesteerd in een grotere melkstal en melkt twee keer per dag. 

Wel heeft Wilbert geïnvesteerd in een grotere melkstal en melkt twee keer per dag. Met deze melkstal bespaart hij veel tijd: in plaats van twee keer drie uur is hij nu twee keer anderhalf uur aan het melken. ‘s Avonds trekt hij de stal deur bij -wijze van spreken- dicht en is hij in principe tot de volgende ochtend vrij. Bij de robot gaat het 24 uur per dag door en kan er ook altijd iets aan de hand zijn.

Wilbert wil niet omschakelen naar een biologische bedrijfsvoering. Dat is complex en langdurig proces. Ook in de ‘gangbare’ melkveehouderij zijn veel ontwikkelingen op het gebied van milieu en dierenwelzijn. In vergelijking met tien jaar geleden worden er vrijwel geen bestrijdingsmiddelen meer voor het gras gebruik en het preventief gebruik van antibiotica is ver teruggedraaid. De rol van de dierenarts verandert ook. Problemen voorkomen is belangrijker dan oplossen.

De melkveehouderij past bij Wilbert. ‘Je krijgt een band met de dieren’. De koeien hebben allemaal namen. Wilbert’s vader kende iedere koe nog bij naam, dat lukt nu niet meer maar de band is er zeker.

Via de halsband met transponder die alle koeien dragen, is van elk individueel dier veel bekend: natuurlijk de melkproductie maar ook informatie over gezondheid en weerstand. Op basis van de individuele gegevens wordt maatwerk geleverd. Per koe wordt vastgesteld wat de dagelijkse hoeveelheid krachtvoer moet zijn, of het gebruik van antibiotica nodig is en wat het optimale sperma is om de beste kalfjes te krijgen.

Koeien eerst

De leveringsverplichting aan Friesland Campina legt beperkingen op aan het lokaal vermarkten van de melk. Zelf de melk verwerken mag, maar melk leveren aan derden niet. Wilbert heeft geen website, boerderijwinkel, educatieprogramma of Bed & Breakfast. Het lijkt hem erg leuk om te verbreden, daar zou hij eerder voor kiezen dan voor uitbreiden van het aantal koeien. Zolang hij

alleen woont en werkt is verbreding geen optie: al zijn energie gaat in het optimaliseren van de melkveehouderij.

‘De kapstok hangt steeds voller’

Het leven van melkveehouder bevalt erg goed. Buiten bezig zijn met de dieren. ‘Het is ook heel breed: in een week praat je soms met de dierenarts, de accountant en de bank’. Alle aspecten van het bedrijf spreken hem aan. De dieren, het gras, het voer, de kalfjes, het melken en de melk.

Op alle onderwerpen is constante verbetering mogelijk. Samen met een studieclub houdt Wilbert zich op de hoogte van de laatste ontwikkelingen.

De sector kent veel regels. Met name de mestproducerende bedrijven hebben daarmee te maken. In de melkveehouderij komt het neer op 2 koeien per hectare. Wilbert komt 15 hectare tekort en heeft contracten met boeren die geen mest produceren. Hij kan daar een gedeelte van zijn mest brengen. De Nederlandse en Europese overheden bepalen veel en ook Friesland Campina geeft richtlijnen en regels. ‘Vroeger noemden ze het een vrij beroep. Dat wordt steeds minder. Het wordt steeds moeilijker om binnen de kaders toch nog een boterham te verdienen’. De kostprijs gaat omhoog door het groeiend aantal regels en de melkprijs volgt meestal niet. De vrijheid van de ondernemer blijft gelukkig wel bestaan. ‘Het blijft aan de ondernemer om het binnen de kaders zo in te richten dat het werkt’.