‘Als we er maar blij van worden’

Chris en Christel van der Zandt- Landwinkel de Zandroos Afferden

Producten van goede kwaliteit en een eerlijk verhaal. Chris en Christel staan ervoor. In de streekwinkel verkopen ze het grootste deel van hun fruitoogst. Verder verse groenten en streekproducten. Zoveel mogelijk uit de buurt. Gastvrij ontvangen ze bezoekers in hun winkel, lunch café Catootje, de fruittuin en de jamkeuken. Met veel creativiteit bouwen ze verder aan hun droom.

Verkoop direct aan de consument

‘De fruitteelt zit in mijn bloed’, vertelt Chris. ‘Maar je hebt tegenwoordig zoveel risico’s: vorst, hagel, en insecten. En steeds hogere eisen aan het fruit: het mag niet te groot of te klein zijn, het moet gaaf zijn en precies de goede kleur hebben.’ Er worden veel minder appels en peren gegeten dan vroeger. Het is zeldzaamheid dat mensen nog komen voor tien kilo appelen, of een kist valfruit om te verwerken tot moes of appeltaart.

De afzender

De Zandroos ligt aan de van Heemstraweg in Afferden. De doorgaande weg richting Druten en Beneden-Leeuwen. Opa was een van der Zandt en oma een van Roosmalen: de naam Zandroos is uit hun namen samengesteld. Aanvankelijk hadden zij een gemengd agrarisch bedrijf in Puiflijk met akkerbouw, veeteelt en fruit. In de jaren vijftig zijn ze in Afferden neergestreken, en stond hun boerderij aan de overkant vlak onder de dijk. De vader van Chris heeft het bedrijf overgenomen en zich gespecialiseerd in het fruit.

In de tachtiger jaren zijn Chris en zijn broer het bedrijf komen versterken, dat een omvang had van 25 hectare in Druten en Beneden-Leeuwen. Toen ze de grond bij de dijk konden verkopen voor huizenbouw, kregen de broers de kans ieder hun eigen weg te gaan. De broer van Chris heeft sindsdien zijn bedrijf in Beneden-Leeuwen.

Chris en Christel konden de Zandroos beginnen. Een kleinschalige aanpak op in totaal 7 hectare grond in Afferden. Naast appels en peren worden er ook kersen, pruimen en aardbeien geteeld. Voor het grootste deel verkocht via de eigen winkel; een grote Landwinkel met een breed assortiment. Bezoekers kunnen ook terecht voor koffie met verse appeltaart, de jamkeuken of een wandeling door de boomgaard.

‘We kunnen fruitteler blijven, omdat we de winkel hebben. Alles wat naar de handel gaat, daar schieten we niets mee op. Als je rechtstreeks aan de consument verkoopt, dan heb je toch een prijs waar je het voor kunt doen.’

‘We gaan heel erg voor goede smaak en kwaliteit, een leuk verhaal is niet genoeg’

Ze verkopen fruit van eigen teelt, en jam uit hun jamkeuken. Verse groente komt hoofdzakelijk via de groothandel. Streekproducten komen direct van een producent uit de buurt, of via de Landwinkel-coöperatie. Lokale producten zijn uitgangspunt, maar ieder product moet wel meerwaarde bieden voor het assortiment.

Iets waar mensen naartoe willen komen

Chris en Christel willen iets neerzetten dat anders is dan anders: ‘mensen moeten hiernaartoe willen komen, omdat het meer is dan de plaatselijke supermarkt of groenteboer’.

Mensen komen naar de Zandroos voor hun dagelijkse boodschappen, maar ook voor cadeauartikelen. Voedsel als cadeau vormt al ongeveer de helft van de omzet.

In de zomermaanden ontvangt de Zandroos ook groepen. Deze krijgen een rondleiding in de boomgaard, een jamdemonstratie en –proeverij in de jamkeuken, en koffie met gebak in het lunchcafé ‘bij Catootje’. Bezoekers komen meer aan de weet over fruit, fruitverwerking, en fruit-telen. In de boomgaard zijn wandelpaden aangelegd, die toegankelijk zijn voor mensen met een rollator of rolstoel.

‘We willen heel graag verrassen’

Chris en Christel veranderen steeds en passen de winkel aan op de seizoenen: dan weer voeren paaseieren de boventoon, later de asperges of de kersen.

Klanten van dichtbij

Hun klanten komen met name uit de gemeente Druten, inclusief de dorpen Afferden en Puifluik. Deels ook uit Beneden-Leeuwen. Ze hopen door de opzet van de winkel en het lunchcafé ook mensen uit Beuningen te trekken. En wat meer mensen die op een fietstochtje even langskomen en boodschappen doen.

Het was misschien gemakkelijker geweest, als ze verhuisd waren richting Venlo of Nijmegen. Dat had zo 40 tot 50% meer klanten opgeleverd. Maar hun wortels liggen in Afferden, en de keuze is gemaakt daar het bedrijf te houden. Wel is het positief dat de Landwinkel-organisatie een gebied van minimaal 8 kilometer omtrek aanhoudt per winkel. Die omvang is nodig om voldoende bestaan op te kunnen bouwen. Rijk worden ze er niet van, maar goed leven lukt wel op deze manier.

‘Biologisch en gangbaar groeit naar elkaar toe’

Biologisch: daar kom je niet onderuit

Chris geeft aan dat je vanzelf uitkomt op biologische productie. Er mag steeds minder aan traditionele bestrijdingsmiddelen worden gebruikt. Soms gebruikt hij biologische bestrijdingsmiddelen alleen al omdat er verder niets meer is toegestaan.

De consument vraagt erom, als prijs en kwaliteit maar goed zijn. Het belangrijkste knelpunt is nog steeds dat bij biologische productie de opbrengst minder is, en dat de prijs dat niet helemaal compenseert. Er is veel ontwikkeling in ‘biologisch’, er komen schurftresistente rassen, en de smaak van biologisch fruit wordt beter. ‘Dan hebben we grote stappen gezet’.

‘Er is veel onzin bijgekomen’

Regels en controle

De Zandroos is gecertificeerd via Global Good Agricultural Practice (G.A.P.). Voor de thuisverkoop is dit niet nodig, maar supermarkten stellen dit verplicht voor al hun leveranciers.

Chris stelt ‘het zou gericht moeten zijn op het gebruik van bestrijdingsmiddelen, maar er is veel onzin bijgekomen’. Zo moet worden bijgehouden wie wanneer de plaats aanveegt, wie wanneer het toilet schoonmaakt of de lampen afstoft. Plukkers mogen geen geparfumeerde handzeep gebruiken bij de pluk van kersen en pruimen. Voor appels en peren mag dat weer wel. En iemand komt dat allemaal controleren. ‘De certificering schiet steeds verder door, terwijl we niets weten van fruit dat uit Polen komt. Maar het is niet anders, je ziet het in allerlei bedrijven’.

‘Ik kan iedereen verstaan, en we hebben het gezellig’

De ideale mix

Chris heeft door de variëteit aan fruit een lange oogstperiode van begin juni tot eind oktober. Dat is heel anders dan vroeger, met een korte piek in het najaar voor appel- en perenoogst. ‘We zijn nu meer vrienden dan collega’s, en dat is heel belangrijk want je werkt wel 6 dagen per week’. Hij werkt met een groep van 6-12 mensen uit de buurt.

Door het belang van de winkel en de kleinschalige opzet van de boomgaard zijn Christel en Chris buitenbeentjes onder de agrariërs. Maar ze kunnen er goed hun ei in kwijt. Hun creativiteit komt aan bod in het ontwerpen van reclameborden, en de inrichting van de winkel. En Christel kan haar ervaring in de detailhandel goed gebruiken.